Huisvesting arbeidsmigranten: Wat wil de arbeidsmigrant zelf eigenlijk?
Dit artikel verscheen eerder via Brabants Dagblad
Hutjemutje. Soms onveilig. Met nul privacy. Af en toe een bron van overlast. De huidige huisvesting van arbeidsmigranten in Boxtel moet beter. Niet alleen deze gemeente is druk met plannen maar over het hele land worstelen gemeenten met kwalitatief goede huisvesting van arbeidsmigranten. Maar wat wil die arbeidsmigrant zélf eigenlijk?
Grote complexen buiten de bebouwde kom
Ze wonen in eengezinswoningen in woonwijken, op een camping in het buitengebied of ergens achteraf in een unit. Of nog erger: varkensstallen. Niet zelden geëxploiteerd door min of meer malafide huisjesmelkers, die allemaal een eigen definitie van ‘humaan wonen’ en ‘veilig’ hanteren. Zo bleek in ieder geval in 2018 uit controles van huisvesting van arbeidsmigranten, uitgevoerd door zes gemeenten, waaronder Boxtel.
Logisch dat gemeenten wat aan die wildgroei willen doen. Men wil de barre leefomstandigheden verbeteren, anderzijds de overlast in woonwijken terugdringen. Onder meer door complexen buiten de bebouwde kom gemakkelijk mogelijk te maken, geschikt voor 150 tot 400 personen met 24/7-beheer op deze locaties. In gemeente Boxtel moeten deze complexen zo’n 800 vooral kort verblijvende arbeidsmigranten gaan herbergen, als dat plan in de raad wordt goedgekeurd. Daarmee moet Boxtel ook meteen – gedeeltelijk dan – aan de toch al nijpende woningvraag voldoen.
Avontuur, geld of een beter toekomst
De eigenaar van de Poolse supermarkt Groszek in Boxtel vindt de ideeën van de gemeente ‘best oké’: ,”Maar, het zou nog beter zijn als dat soort studio’s gewoon voor iedereen beschikbaar is die een korte tijd ergens moet wonen.’’ Hij roept er één van zijn medewerksters bij. Een Poolse vrouw, in de twintig en ervaringsdeskundige. Ze woont nu in Best, in Boxtel is volgens haar niks te krijgen. “Met zijn tienen wonen we daar. Mannen en vrouwen, alles door elkaar. Weinig privacy dus.’’ 450 euro betaalt ze, per maand. “te veel, maar hee, ik ga er zelf mee akkoord.’’
In Boxtel wonen er – de schattingen lopen uiteen – tussen de twee- en drieduizend in grofweg drie typen: short-stay, mid-stay en long-stay. Lang niet allemaal schrijven ze zich in, zo’n 900 staan er officieel geregistreerd. Veruit de grootste groep komt uit Polen, gevolgd door Roemenen. De helft is jonger dan 35 jaar en daarvan weer 70 procent man. Stuk voor stuk hier naartoe gekomen – pas net of alweer een tijdje terug – voor avontuur, geld, werk, een betere toekomst.
Klagen durven ze niet
Aga en haar man Maciek zijn naar Nederland vertrokken omdat er in de Poolse thuisstad alleen maar werk was in kolenmijnen. Mazcek ging eerst, Aga volgde iets later met dochtertje Nadia. Inmiddels is hier nog zoontje Alex geboren. En wonen ze alweer een tijdje in een gezellig huurhuis. Het koppel heeft zelf redelijk geluk met hun huisvesting die eerste ‘short-stay’-periode, maar zien om zich heen ook genoeg ellende bij landgenoten. Smerige, overvolle huizen waar wel de hoofdprijs voor betaald moet worden. “Maar niemand die wilde klagen, bang om hun baan kwijt te raken’’, vertelt Aga.
De plannen van de gemeente Boxtel, daarvan is ze helemaal op de hoogte. Ze besprak het thema ook al uitgebreid met haar man en een aantal – eveneens Poolse – vrienden. ,”We moesten eerst even wennen aan het idee. Grotere complexen, buiten het centrum, dat lijkt toch een beetje op wegstoppen. Maar het is wel beter. Dan is er in ieder geval wel meer controle. En meer gelijkheid ook. Nu is het echt een kwestie van geluk hebben, dat je goed terechtkomt. En dat is natuurlijk niet okay.’’
Klachten uit de buurt
Iets aan de huisvesting voor arbeidsmigranten doen, dat vindt Kasia, die 15 jaar geleden naar Boxtel kwam, vooral een goed plan. “Waarom niet? Een betere plek, meer ruimte, en het liefst dicht bij het bedrijf waar ze werken.” Ze snapt best dat wijkbewoners klagen met een huis vol arbeidsmigranten naast zich. “Tien tot zestien man in een gezinswoning proppen, dan krijg je vanzelf gedoe.”
Het slechte imago van de arbeidsmigrant overheerst nog altijd, vindt Kasia: ,,Maar vergeet niet, Nederlanders halen hun neus op voor het werk dat deze mensen doen. Ik herinner me nog die keer dat een Nederlander een dagje mee kwam werken bij Vion. Na twee dagen was hij afgepeigerd, en vertrok met: ‘Dit houd ik niet vol, hoor’. Dus tegen mensen die snel hun mening klaar hebben, zeg ik: ga maar eens een keer in hun schoenen staan.’’
Moderne appartementen door KAFRA Housing
Toch kán het snel gaan en goed werken, weet Leon Muurmans, manager vastgoed bij Flex Housing . Hij noemt het Labour Hotel in Waalwijk van KAFRA Housing als voorbeeld, waar 400 arbeidsmigranten in moderne appartementen wonen. Met twee tot maximaal vier mensen, allemaal een eigen slaapkamer. Op de begane vloer is een fitnesszaal en buiten staan barbecues. Volgens Muurmans is het daar vooral ‘een kwestie van doorpakken geweest’. Een gezamenlijke verantwoordelijkheid van gemeente, bedrijven (o.a. Bol.com) en KAFRA Housing om de arbeidsmigranten daar goed te faciliteren.
