Onlangs publiceerde Pointer ‘De schimmige wereld achter arbeidsmigratie’, waarin zij onderzoek deden naar de uitbuiting van arbeidsmigranten in Nederland.

Volgens Pointer werkten er in 2019 naar schatting zo’n 800.000 arbeidsmigranten in Nederland, in werkelijkheid is dit aantal nog véél hoger. Deze arbeidsmigranten zijn afkomstig uit landen als Polen, Bulgarije, Roemenië, maar ook bijvoorbeeld Spanje en Portugal. Een grote groep van hen is het slachtoffer van de ongereguleerde vraag naar arbeid in Nederland.

De grootste groep van deze arbeidsmigranten wordt geworven door uitzendbureaus. In Nederland kan vrijwel iedereen een uitzendbureau starten, er is namelijk geen enkele vergunningplicht. In 1998 werd deze afgeschaft en een poging om het nieuw leven in te blazen kreeg in 2004 geen meerderheid in de Tweede Kamer.

Op allerlei manieren maken sommige uitzendbureaus misbruik van de zwakke positie van arbeidsmigranten, die immers niet goed op de hoogte zijn van de Nederlandse wetten en regels. Sommigen betalen onder het minimumloon, er worden hoge kosten gevraagd voor huisvesting en voor vervoer van en naar het werk, er worden eigenaardige boetes uitgedeeld, en de zorgverzekering is vaak niet goed geregeld.

Vorig jaar kwam een nieuw onderzoek van het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten tot de conclusie dat om de omstandigheden van de arbeidsmigranten te verbeteren er een certificering moet komen van de uitzendbureaus.

Ruim vierduizend meldingen

Pointer deed een Wob-verzoek bij de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid om het aantal meldingen over malafide uitzendbureaus boven water te krijgen. In 2018 en 2019 waren er 4.098 meldingen, daarvan werden er ruim 3.500 niet onderzocht en in slechts 48 gevallen constateerde de Inspectie een overtreding. Sommige gaan over uitbuiting: slechte uitbetaling, geen vakantiegeld, en geen extra dagen. Anderen gaan over de huisvesting.

In totaal leidden slechts 477 van de ruim 4.000 meldingen tot een onderzoek. In 154 gevallen sloot het onderzoek zonder resultaat. Op dit moment lopen er nog 178 onderzoeken. Het grootste deel van meldingen zullen nooit tot een zaak komen.

Eén van de belangrijkste pijnpunten is huisvesting. Voor onderdak zijn de meeste arbeidsmigranten afhankelijk van het uitzendbureau waar ze voor werken. Daarnaast laat de kwaliteit van de woningen vaak te wensen over. Er valt flink te verdienen door meerdere mensen in één kamer te huisvesten. Gemeenten zitten er vaak mee in hun maag, maar door weerstand in de gemeente zelf weten zij vaak niet hoe dit probleem aan te pakken.

Wildgroei aan uitzendbureaus

“Je ziet dat het nu heel eenvoudig is om een uitzendbureau op te richten. Dan is het dweilen met de kraan open”, zegt Nicolette Kieft, programmamanager bij de directie Toezicht van de Inspectie. Het ontbreken van drempels leidde tot een wildgroei aan uitzendbureaus, concludeert het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten vorig jaar.

In totaal zijn er zo’n 14.000 uitzendbureaus in Nederland. Per jaar komen er volgens de Inspectie vier- tot vijfduizend bedrijven bij en verdwijnen er zo’n drieduizend. De vluchtigheid in de sector maakt handhaven moeilijk. “Bedrijven die we beboet hebben gaan failliet of zijn niet meer traceerbaar, er wordt snel een nieuw bedrijf opgericht of personeel wordt heen en weer geschoven tussen verschillende bedrijven”, zegt Kieft.

Voorzitter van het Aanjaagteam, Emile Roemer, vindt dat het helemaal anders moet. Hij kwam met vijftig aanbevelingen om de positie van arbeidsmigranten te verbeteren. Zo vindt hij dat arbeidsmigranten minder afhankelijk moeten worden van uitzendbureaus en wil hij veel meer eisen stellen voordat je een uitzendbureau kan beginnen. Zo moet de certificering van uitzendbureaus dus weer wordt ingevoerd. Bijna alle politieke partijen steunen de aanbevelingen van Roemer. Óf de plannen doorgevoerd gaan worden hangt af van een nieuwe coalitie.

KaFra Housing

KaFra Housing is het eens met de noodzaak om deze problematiek aan te pakken. Zij neemt hiertoe zelf het voortouw door de nieuwe standaard te zetten in tijdelijke huisvesting voor arbeidsmigranten. Maar ook pleitte zij al eerder voor de aanpak van misstanden. De ruime woningen van KaFra bieden een uitstekend wooncomfort en zijn voorzien van moderne woon- en ontspanningsfaciliteiten. Bovendien wordt de lat steeds hoger gelegd door continue te investeren in het verbeteren van de kwaliteit en de dienstverlening om bewoners nóg beter te faciliteren. KaFra werkt daarbij als regisseur samen met gespecialiseerde partners om een optimale woon- en werkbeleving te creëren voor de arbeidsmigrant én diens werkgever. Door over de gehele cyclus te sturen, initiëren en verbeteren is KaFra in staat kwalitatief hoogwaardige tijdelijke huisvesting te realiseren en exploiteren tegen een goede prijs-kwaliteitsverhouding.