Uitzendondernemer: ‘Waar haalt de minister straks de mensen vandaan?’

‘Nederland komt 80.000 mensen tekort in de zorg. Waar gaat hij die vandaan halen?’ Uitzendondernemer Frank van Gool van Otto Workforce en aandeelhouder van KAFRA Housing heeft weinig waardering voor de oproep van vicepremier Hugo de Jonge (CDA) van afgelopen weekend om de arbeidsmigratie te beperken.

‘Er worden politieke statements over de ruggen van migranten gemaakt, alsof er nu al verkiezingen aankomen’, zegt Van Gool. ‘Ik begrijp dat De Jonge zich als politiek leider wil profileren, maar hij verloochent een deel van zijn achterban. De agrarische sector kan niet zonder arbeidsmigranten.’
Van Gool was dinsdag bij minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken (D66) met een heel ander verhaal. In opdracht van KAFRA Housing heeft hij namelijk een extern onderzoek laten doen. KAFRA Housing is actief in het huisvesten van (short stay) arbeidsmigranten. Als huisvestingsorganisatie merkt zij dat de huisvesting van arbeidsmigranten veel discussie oproept; zowel in de politiek als in de media en de maatschappij. KAFRA wil daarom meer inzicht krijgen in de kennis, houding en het gedrag van Nederlanders ten aanzien van arbeidsmigranten in Nederland. Hiertoe heeft zij tussen 22 november en 9 december 2019 een uitgebreid marktonderzoek laten uitvoeren door de onafhankelijke marktonderzoekbureaus Markteffect en Peil.nl. Hiervoor zijn duizenden Nederlanders ondervraagd over thema’s zoals imago, huisvesting en participatie/integratie door arbeidsmigranten.
Uit dit onderzoek bleek dat de weerstand tegen arbeidsmigratnen sinds 2015 kleiner is geworden. De angst dat arbeidsmigranten banen inpikken is danig verminderd.

Oost-Europa

Otto Workforce, een zusteronderneming van KAFRA Housing, haalt veel werknemers uit Oost-Europa en heeft dus belang bij een positief beeld. Maar de bevindingen stroken met de conclusies van een opinieonderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Die laten eveneens zien dat de zorgen over immigratie en integratie sinds het hoogtepunt van de Europese vluchtelingencrisis in 2015 zijn gehalveerd, al blijft een veelgehoorde klacht dat nieuwkomers zich onvoldoende aanpassen.

Werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland zeggen de signalen ook te horen. ‘Arbeidsmigranten blijven essentieel voor veel sectoren. Uit onderzoek van SEO uit 2016 bleek dat ze meer dan €11 mrd bijdragen aan de economie.’

Duitsland

Buurland Duitsland heeft dat volgens Van Gool beter in de gaten. Daar gaat de grens op 1 maart open voor vakmensen uit landen buiten de EU, mits ze de taal beheersen en werkgevers ze redelijk belonen. Otto Workforce, onderdeel van het Japanse Outsourcing, hoopt daar een graantje van mee te pikken. Maar als de personeelstekorten in de zorg verder oplopen, ontkomt ook Nederland er volgens Van Gool niet aan om zorgpersoneel uit derde landen aan te trekken. Hij kijkt nu al naar de Filipijnen en Indonesië.

Desondanks kruipt migratie weer naar de top van de politieke agenda. In december kwamen ChristenUnie en SP al met een actieplan om de komst van arbeidsmigranten te reguleren. Volgens CU-voorman Gerrit-Jan Segers kijkt met name D66 ‘veel te rooskleurig’ naar arbeidsmigratie. Buitenlanders zouden Nederlanders in de WW en de bijstand duwen en zo het draagvlak voor de EU in gevaar brengen. Het EU-verdrag garandeert vrij verkeer van werknemers. Segers ziet dat — niet als enige — als een belangrijke reden voor de brexit.

Verdringing

Het onderzoek in opdracht van KAFRA Housing — de huisvestingstak van Otto Workforce — laat zien dat het draagvlak voor arbeidsmigranten groter is geworden. Bijna de helft (45%) van de ondervraagde Nederlanders vindt het een goede zaak dat ze er zijn. Vier jaar eerder, toen de economie uit de dip kroop en de migratiecrisis veel onrust veroorzaakte, was dat 38%. Het percentage positieve reacties stijgt tot 48 als respondenten verteld wordt dat de vergrijzing tot krapte op de arbeidsmarkt leidt. Volgens de onderzoekers is dat een stijging van 12% ten opzichte van 2015.

Volgens Bart Verlegh van Het Kenniscentrum Arbeidsmigranten, dat Van Gool en diens compagnon Karolina Swoboda onlangs hebben opgericht, is de directe angst voor verdringing door buitenlandse werknemers minder groot dan in 2015. ‘Bovendien hebben steeds meer mensen op de werkvloer of in hun buurt te maken met arbeidsmigranten. Dat heeft hun mening positief beïnvloed, al zijn we er nog niet. Veel mensen vinden nog steeds dat arbeidsmigranten slecht zijn geïntegreerd.’

Met 56% is dat wel minder dan in 2015, toen twee derde dit aangaf. Steen des aanstoots is vaak dat ze geen Nederlands spreken. Het aantal mensen dat klaagt dat goedkope werkkrachten Nederlandse werknemers uit de markt prijzen, is gedaald van 57% naar 37%. Volgens Verlegh is de acceptatie groter naarmate men meer arbeidsmigranten in de naaste omgeving tegenkomt.