Huisvesting van arbeidsmigranten is een provinciaal en soms zelfs een interregionaal vraagstuk. Vaak verblijven arbeidsmigranten namelijk niet in de gemeente waar ze werken. Centrumgemeenten en gemeenten met verouderde vakantieparken vangen regelmatig de regionale woonbehoeften van deze doelgroep op. Om lokaal tot meer huisvesting te komen zijn, naast een lokale visie en beleidskader, ook intergemeentelijk afspraken essentieel. Hiervoor is het belangrijk dat er vertrouwen tussen gemeenten in de regio wordt gecreëerd. Platform 31 boog zich in een leerkring huisvesting arbeidsmigranten samen met 25 gemeenten over dit vraagstuk.
Spreiding lusten en lasten gemeenten
Arbeidsmigranten vestigen zich vaak in andere gemeenten dan zij werkzaam zijn. Hierdoor krijgen sommige gemeenten met huisvestingsproblematiek te maken, terwijl zij er geen economisch voordeel van hebben. Vaak ontbreekt bij deze gemeenten een huisvestingsbeleid om deze doelgroep op te vangen. Worden de lasten te groot, dan wordt wel ingezet op meer handhaving op leefbaarheid en ongewenst woongedrag.
Andersom zijn er gemeenten die vooral de lusten van arbeidsmigranten ondervinden doordat zij goedkope krachten zijn voor hun lokale ondernemers. Maar vaak zijn dit ook de gemeenten die ontkennen dat huisvesting van arbeidsmigranten een probleem is. Een van de deelnemers noemt dit ‘struisvogelpolitiek’: bestuurders ontkennen de problematiek, met als gevolg dat er geen bestuurlijke wil is om huisvesting te verzorgen in de gemeenten waar de arbeiders werken. Vaak spelen deze tegengestelde belangen tussen buurgemeenten en daarom is regionale afstemming over visie en beleid essentieel om te komen tot meer huisvesting voor arbeidsmigranten.
Regionale verwachtingen lopen uiteen
De huisvesting van arbeidsmigranten blijkt op uiteenlopende regionale overlegtafels te liggen. Een groot deel van de deelnemende gemeenten geeft aan dat het onder Wonen valt, maar het thema versnipperd onder de andere thema’s zoals Economie, Arbeidsmigratie, Leefbaarheid, Ruimtelijke ontwikkeling en het Sociaal Domein. Vaak wordt per ‘tafel’ naar elkaar gewezen. Zo geeft een van de deelnemers aan dat in het regionale overleg Wonen naar voren kwam dat de verantwoordelijkheid van huisvesting voor arbeidsmigranten zou moeten liggen bij Arbeidsmarkt en Economie, want door het aantrekken van bedrijven met specifieke werknemers creëer je immers een huisvestingsvraagstuk.
Provinciale rol
De provincie kan een belangrijke rol spelen in de intergemeentelijke samenwerking op de huisvesting van arbeidsmigranten. Gemeenten geven aan dat tot op heden provincies soms een remmende rol spelen vanwege restrictief woonbeleid en ruimtelijk beleid waarbij er geen ruimte is voor uitzonderingen voor bijvoorbeeld short stay-locaties. Hier lijkt nu langzaam verandering in te komen. Provincies gaan een steeds belangrijkere rol spelen op dit thema als facilitator van regionale gesprekken én als stimulator.
De conclusie uit de leerkring luidt als volgt de huisvesting van arbeidsmigranten is geen thema waar een lokale bestuurder op kan scoren. Het advies van de leerkring aan gemeentes is om zich vooral te blijven focussen op wat de arbeidsmigrant hun gemeente of regio biedt zodat de arbeidsmigrant niet in mensonterende woonsituaties terecht komt. De regio en de provincie kunnen in dit proces een faciliterende en ondersteunende rol spelen, zodat gemeenten van elkaar kunnen leren en niet bij ieder vraagstuk het wiel opnieuw hoeven uit te vinden.
