De laatste maanden klinken er steeds vaker geluiden om een grens te stellen aan het aantal arbeidsmigranten dat zich in Nederland mag vestigen. Minister De Jonge (CDA) pleitte bijvoorbeeld voor het inperken van arbeidsmigratie. Hij kreeg bijval van zijn partijgenoot, staatssecretaris Keijzer. De Rotterdamse wethouder Wijbenga (VVD) wil ook dat er een Europese discussie komt over het vrije verkeer van arbeidsmigranten.
De NOS vroeg wethouders om een reactie op de oproep. In totaal reageerden wethouders van 140 gemeenten. Voor de meesten staat de vestiging van arbeidsmigranten uit Europese landen niet ter discussie. Dat is nu eenmaal in Europa zo afgesproken, redeneren ze.
Maasdriel, Deurne en Zaltbommel laten weten dat ze al een grens hebben ingesteld. Zo kiest de gemeente Zaltbommel voor een maximum van 2000 arbeidsmigranten, een aantal dat overigens ook in piekmaanden niet wordt gehaald.
Het aantal van 2000 “zou geen te grote (negatieve) effecten hebben op de woon- en leefomgeving, in het bijzonder de sociale cohesie, de parkeerdruk en het aanwezige voorzieningenniveau”, licht de verantwoordelijk wethouder toe. Het streven is vooral om de kamerverhuur binnen de perken te houden. Dat kan met een vergunningssysteem.
In Deurne heeft de gemeenteraad vorig jaar een nieuwe beleidsplan vastgesteld voor de huisvesting van werknemers uit het buitenland. Daarin staat dat maximaal 10 procent van het totale aantal inwoners arbeidsmigrant mag zijn. Dat is overigens een verruiming van de eerdere norm van 4 procent die werd gesteld per dorp of wijk in de gemeente. Voor het buitengebied gold eerder geen norm.
De gemeente Maasdriel wil net als Deurne maximaal 10 procent arbeidsmigranten binnen de gemeentegrens. Dat percentage geldt voor elke afzonderlijke woonkern en is bedoeld om de druk daar te verlichten. Verder is het maximum ingesteld om de woningmarkt ook toegankelijk te houden voor jongeren.
Willen wel een grens
Zes gemeenten (Barneveld, Kerkrade, Beek, Goeree-Overflakkee, Stichtse Vecht, Gulpen en Meijerijstad), zeggen dat ze nog geen grens hebben aan het aantal arbeidsmigranten, maar die wel willen.
Kerkrade wil een suggestie van de Rotterdamse wethouder Wijbenga wel overnemen. Die stelde voor om 1 op de 1000 inwoners statushouder te laten zijn. Diezelfde norm zou ook voor arbeidsmigranten kunnen gelden, klinkt het uit de Limburgse gemeente, die zo’n 45.000 inwoners heeft. “Grote aantallen arbeidsmigranten leggen druk op de woonvoorzieningen binnen gemeenten en, kunnen geleidelijk de structuur en samenhang binnen wijken ontwrichten en zorgen voor onrust binnen de gemeenschap”, laat de verantwoordelijke wethouder weten.
Ook Barneveld voelt wel iets voor begrenzing, gebaseerd op de omvang van het aantal buitenlandse werknemers dat in de gemeente werkzaam is. Momenteel verblijven er in Barneveld zo’n 660 tot 880 arbeidsmigranten. Dit aantal is volgens de gemeente voldoende om aan de wensen van werkgevers te kunnen voldoen. Het gaat om 1,5% van de totale bevolking. Barneveld wil niet het huisvestingsprobleem van arbeidsmigranten uit andere gemeenten oplossen.
De gemeente Stichtse Vecht wil ook meer kunnen bijsturen. “We zien liever dat werk wordt uitgevoerd door inwoners die graag willen en kunnen werken.” Draagvlak en draagkracht in buurten en wijken is ook een belangrijk argument. “Voorstelbaar is dat een te grote instroom van arbeidsmigranten binnen een bepaalde periode in een bepaald gebied onwenselijk is.”
De Nederlandse maatschappij kan niet zonder arbeidsmigranten
KAFRA Housing herkent zich absoluut niet in het geschetste beeld van NOS en de genoemde gemeenten. “Records gaan aan diggelen op de arbeidsmarkt”, zo kopte het Financieele Dagblad. Nederland kampt met toenemende personeelstekorten. De vergrijzing zorgt bovendien voor een verdere druk op de arbeidsmarkt.
Zonder arbeidsmigranten is Nederland niet in staat om het Nederlands verdienvermogen op peil te houden en daarmee de kosten voor bijvoorbeeld vergrijzing betaalbaar te houden, dit stelt het CPB. Zij becijferde dat de toenemende vraag aan zorg vrijwel het gehele nieuwe arbeidsaanbod absorbeert, wat ten koste gaat van de marktsector. Dit komt bovenop de huidige arbeidskrapte die zowel de zorg- als de marktsector ervaren. Dit komt bovenop het feit dat er al jaren nauwelijks sprake is van verdringing door op de arbeidsmarkt. Het CBS becijferde dat de komende jaren jaarlijks 50.000 arbeidsmigranten extra nodig zijn om als economie niet vast te lopen en de zorg en vergrijzingskosten betaalbaar te houden. Arbeidsmigranten zijn simpelweg keihard nodig.
Meer arbeidsmigranten
Naast gemeenten die naar een maximum neigen, zijn er ook gemeenten die springen om arbeidsmigranten. Het Limburgse Peel en Maas bijvoorbeeld: “Arbeidsmigranten zijn onmisbaar geworden voor de Noord-Limburgse economie en leefbaarheid”, laat de verantwoordelijk wethouder weten. “Onze ambitie is om arbeidsmigranten aan ons te binden, we willen ze verleiden zich permanent in onze gemeente te vestigen. Dit omdat we voorzien dat we ook in toekomst extra mensen nodig hebben.”
De gemeente Teylingen, in de Bollenstreek, stelt dat we ons juist moeten instellen op een minimum. “Nederland wordt steeds afhankelijker van buitenlandse werknemers voor banen die Nederlanders niet willen of kunnen oppakken. Ik ben het erover eens dat arbeidsmigranten in de huidige situatie onmisbaar zijn”, laat de wethouder weten.
“We zullen wel ons uiterste best moeten doen om aantrekkelijk te blijven voor Oost-Europeanen die ook voor andere landen, bijvoorbeeld Duitsland, kunnen kiezen”, schrijft de wethouder. “Onder andere door voldoende en goede huisvesting.”
